Müezzinlik ve Namaz Tesbihatı
Müezzinlikle İlgili Sorular
Müezzin kimdir?
Müezzin, camilerde ezan okuyan, sala veren, namazlarda kamet getirip tesbih dualarını okuyan kişidir. Müezzinlik makamı, Peygamberimiz zamanından beri vardır. İlk müezzin Bilal-i Habeşi’dir. Cemaatten erkek olan herkes müezzin olabilir. Müezzin olacak kişinin Kur’an-ı Kerim okuyabilmesi ve güzel sesli olması genel olarak kabul edilir.
Tesbihât ne demektir?
Allah’ı zikretmeye, O’nun mübarek adını anmaya, onu övmeye tesbih; çoğuluna ise tesbihat denir. Namazdan sonra yapılan tesbihata “namaz tesbihatı” adı verilir.
Namazdan sonra yapılan tüm tesbihatın Peygamberimiz’in uygulamalarında yeri vardır.
Namazdan sonra neden 33 defa sübhanallah, elhamdülillah, Allahuekber diyoruz?
Bir gün, Ebû Zer (r.a.) başta olmak üzere Muhacirlerin fakir olanları Peygamberimiz’e gelerek şöyle dediler:
“Ya Resulallah! Varlık sahipleri yüksek dereceleri ve daimi nimetleri alıp gittiler. Çünkü onlar da bizim gibi namaz kılıyorlar, oruç tutuyorlar. Ancak onlar sadaka veriyor biz veremiyoruz, onlar köle azâd ediyor, biz edemiyoruz.”
Peygamberimiz (as) onlara şu müjdeyi verdi:
“Ben size bir şey öğreteyim mi? Onunla sizi geçenlere yetişir, sizden sonrakileri de geçersiniz. Hem hiçbir kimse sizden daha faziletli olamaz; meğerki sizin yaptığınız gibi yapmış olsunlar. Her namazdan sonra 33 kere ‘Sübhânallah’, 33 kere ‘Elhamdülillah’, 33 kere ‘Allahü ekber’ derseniz, tamamı 99 eder; yüzüncü olarak da ‘Lâilâhe illallâh vahdehûlâ şerîke leh, lehü’l- mülkü velehü’l- hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr.’ derseniz, günahlarınız denizin köpüğü kadar da olsa bağışlanır.” (Müslim, Mesacid, 146)
Başka bir hadisinde Efendimiz (as) şöyle buyurmuştur:
“İnsanı koruyan öyle kelimeler vardır ki, her namazdan sonra onları söyleyenler yahut onları yapanlar, elleri boş dönmezler: 33 defa Sübhânallah, 33 defa Elhamdülillah, 34 defa ‘Allahu ekber.” (Müslim, Mesacid, 144)
Müezzinlik nasıl yapılır? Namazdan sonra tesbihat nasıl yapılır? Tesbihat yaparken neler söylenir? Tesbihat ve anlamları nelerdir?
1. Namaz vakti girince ezan okunur.
Ezanın Türkçe okunuşu ve anlamı şu şekildedir:
“Allâh-ü Ekber” (Allah en büyüktür) (4 kere),
“Eşhedü en lâ ilâhe İllallah” (Şahitlik ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur) (2 kere),
“Eşhedü enne Muhammeden Rasûlullah” (Şahitlik ederim ki Muhammed Allah’ın elçisidir) (2 kere),
“Hayye ale’s-salâh” (Haydi namaza) (2 kere),
“Hayye ale’l-felâh” (Haydi felaha) (2 kere),
“Allâh-ü Ekber” (Allah en büyüktür) (2 kere),
“Lâ ilâhe İllallah” (Allah’tan başka ilâh yoktur) (1 kere).
NOT: Sabah ezanında “Hayye ale’l-felâh” cümlesinden sonra 2 defa “es-Salâtü hayrün mine’n-nevm” (Namaz uykudan hayırlıdır) denir.
2. Farz namazdan önce kamet getirilir.
Kamet, farz namazlardan önce, namazın başladığını bildiren ve ezan benzeri sözlerdir. İster cemaatle, isterse tek başına kılınsın, erkeklerin her farz namazdan önce kâmet getirmeleri sünnettir. Kaza namazlarında da kâmet getirmek sünnettir.
Kamette ezandan farklı “Hayye ale’l-felâh” cümlesinden sonra 2 kere “Kad kâmeti’s salâh” (Namaz başladı) cümlesi eklenir. Ayrıca kamet, ezan gibi yavaş değil seri bir şekilde okunur.
3. Müezzin, namazın farzından sonra “Selam Duası” Okur.
اَسْتَغْفِرُاللَّهَ اَسْتَغْفِرُاللَّهَ اَسْتَغْفِرُاللَّهَ الْعَظِيم
اَللّٰهُمَّ اَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ تَبَارَكْتَ يَاذَا الْجَلَالِ وَلْاِكْرَامِ
Okunuşu: “Estağfirullah, Estağfirullah, Estağfirullah el-azîm. Allâhumme ente’s-selâmü ve minke’s-selâm, tebârekte yâ zelcelâli ve’l-ikrâm.”
Anlamı: “Allahım selâm sensin. Selâmet ve esenlik sendendir. Ey azamet ve kerem sahibi Allahım, sen hayır ve bereketi çok olansın.”
4. Kılınacak namaz kalmadıysa müezzin cemaatin salavat getirmesi için aşağıdaki duayı okur.
عَلٰى رَسُولِنَا صَلَوَاتٌ
Okunuşu: “Alâ Resûlinâ salavat”
Anlamı: “Salât Peygamberimiz Hz. Muhammed‘in üzerine olsun.”
5. Herkes içinden salavat getirdikten sonra müezzin aşağıdaki duayı okur.
سُبْحَانَ اللّٰهِ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلَاإِلَهَ اِلاَّاللّٰهُ وَاللّٰهُ اَكْبَرُ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ
Okunuşu: “Subhânallâhi ve’l-hâmdü lillâhi ve lâ ilâhe illallâhü vallâhu ekber ve lâ hâvle ve lâ kuvvete illâ billâhi’l-aliyyi’l-azîym.”
Anlamı: “Allah eksik sıfatlardan münezzehtir. Hamd Allah’adır. Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah en büyüktür. Allah’tan başkasında güç ve kudret yoktur.”
6. Yukarıdaki dua bitince bütün cemaat sessizce Ayete’l-Kürsi’yi okur.
Namazlardan sonra Ayetü’l-kürsî’yi okumak menduptur. Zira Hz. Peygamber, Ayetü’l-kürsî’yi özellikle yatmadan önce ve namazlardan sonra okumuş ve müslümanlara okumalarını öğütlemiştir. (Buhârî, Vekâlet, 10; Tirmizî, Fedâilü’l-Kur’an, 2; Taberânî, el-Mu’cemü’l-kebîr, VIII, 134; Beyhakî, Şu‘abü’l-îmân, IV, 51)
Ayete’l-Kürsi’den sonra tesbihata geçilir. Müezzin, cemaatin 33 defa “Sübhanallah” demesi için aşağıdaki duayı söyler.
ذُوالْجَلَالِ سُبْحَانَ اللّٰهِ
Okunuşu: “Zü’l-celali SübhânAllâh” (33 kere “Sübhânallâh” denir)
Anlamı: Allah noksan sıfatlardan uzaktır.
ذُوالْكَمَالِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ
Okunuşu: “Zü’l-kemâlil Hamdülillâh” (33 kere “Elhamdülillâh” denir)
Anlamı: Hamd Allah’adır.
ذُوالْقُدْرَةِ اللّٰهُ اَكْبَرُ
Okunuşu: “Zü’l-kudretillâhü Ekber” (33 kere “Allâhü Ekber” denir)
Anlamı: Allah en büyüktür.
7. Müezzin, tesbihlerden sonra şu duayı okur ve cemaat hep birlikte ellerini açıp dua ederler:
لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ
لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ
Okunuşu: “Lâ ilâhe illallâhu vahdehu lâ şerike leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hâmdü ve hüve alâ külli şey’in kadir.”
Anlamı: “Eşsiz olan ve ortağı olmayan Allah’tan başka ilah yoktur. Hükümranlık Onundur, hamd Onadır ve O her şeye güç yetirendir.”
سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَلِىِّ الْاَعْلَى الْوَهَّابِ
Okunuşu: “Sübhane Rabbiye’l-aliyyi’l-a’le’l-vehhâb”
Anlamı: “Yüce, ulu ve lütufkâr olan Rabbimi tesbih ederim.”
Namaz Tesbihatı Dinle:
NOT: “Sübhane Rabbiye’l-aliyyi’l-a’le’l-vehhâb” yerine aşağıdaki dualar da söylenebilir:
اَللّٰھُمَّ احْشُرْنَا فِي زُمْرَةِ الصَّالِحِينَ
Okunuşu: “Allahümmehşürnâ fî zümretis salihîn”
Anlamı: “Allahım, bizi mahşerde salihler topluluğu ile haşreyle.”
تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ
Okunuşu: “Teveffenî muslimen ve elhıknî bis salihîn”
Anlamı: “Canımı müslüman olarak al ve beni salihlerin arasına kat.”
Konuyla ilgili bir hadis-i şerif:
“Kim (günde) yüz defa ‘Lâ ilâhe illâllâhü vahdehû lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr.’ (Allah’tan başka ilâh yoktur, O’nun hiçbir ortağı yoktur, mülk O’nundur ve hamd O’nadır. O’nun her şeye gücü yeter.) derse bu, o kimse için on köleyi azat etme sevabına denktir. Ona yüz iyilik yazılır ve yüz günahı silinir. (Bu söyledikleri) o günün akşamına kadar onun için şeytana karşı koruyucu olur. Bundan daha fazlasını yapan kişiden başka, hiç kimse onun bu yaptığından daha faziletli bir iş yapamaz.” (Buhari, Deavât, 64)
