ABDEST
#Abdestin Tarifi ve Mahiyeti: Abdest İslâm’da bazı ibadetlerin yerine getirilmesi için yapılan ve bizzat kendisi de ibadet olan temizlenme şeklidir.
#Abdestin Farzları: “Ey iman edenler, namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi ve dirseklerinizle birlikte ellerinizi yıkayın. Başınızı meshedin. Her iki topuğunuzla birlikte ayaklarınızı da (yıkayın)…” Maide suresi 6. Âyette şu dört farz belirlenmektedir:
- Yüzü Yıkamak
- Kolları Yıkamak
- Başa Meshetmek
- Ayakları Yıkamak
#Abdestin sünnetleri şunlardır:
1) Niyet etmek, Abdeste “Eûzü” ve “besmele” ile başlamak.
2) Abdeste başlarken önce temiz olan elleri bileklere kadar yıkamak.
3) Mazmaza ve İstinşak: Elleri yıkadıktan sonra önce üç defa ağıza su alınıp çalkalanması ve dışarı atılmasına “mazmaza”, üç defa da burunun yumuşağına kadar su alınmasına ise “istinşak” denilir.
4) Misvak Kullanmak:
5) Tertibi gözetmek: (Şâfiî ve Hanbelîlere göre abdestte sıranın gözetilmesi farzdır.)
6) Abdeste sağ taraflardan başlamak ve Abdest uzuvlarını üçer defa yıkamak
7) Parmakları ve varsa sakalı hilâllemek.
8) Başın tamamını bir su ile mesh etmek, Kulakları ve Boynu mesh etmek:
9) Abdest uzuvlarını, üzerine dökülen su ile ovmak,
10) Abdest uzuvlarını ara vermeksizin yıkamak:
#Abdesti Bozan Durumlar:
1) Önden veya arkadan sidik, dışkı, kan, menî, mezî, vedî gibi bir necâsetin veya herhangi bir sıvının çıkması.
2) Arka taraftan yel çıkması.
3) Yaradan çıkan irin ve sarı su hakkında da hüküm böyledir.
4) Ağız dolusu kusmak:
5) Aklın idrak gücünü gideren durumlar abdesti bozar. Uyumak, bayılmak, akıl hastası olmak, sarhoşluk veya sara nöbeti bunlar arasında sayılabilir.
6) Namazda kahkaha ile gülmek. Kahkaha; kişinin, yakınında bulunanlar tarafından duyulacak şekilde gülmesidir..
7) Cinsel temasta bulunmak.
8) Mestler üzerine meshten itibaren mukîm için bir günün, yolcu için üç günün geçmiş olması veya bunların belirtilen sürelerin içinde ayaktan çıkarılması.
9) Özürlü olan kimsenin aldığı abdestte, namaz vaktinin çıkması.
10) Teyemmüm yapmış olan kimsenin suya ulaşması. Bu son üç madde ayrıca kendi konuları içinde incelenecektir.
#Abdesti Bozmayan Durumlar:
1) Kişinin vücuttan çıkan kan, irin veya sarı su, çıkış yerinin çevresine yayılmayıp, bir damla halinde kalırsa abdesti bozmaz.
2) Kabuk bağlamış bir yaranın kan çıkmaksızın kabuğunun düşmesi.
3) Mayasıl rutubeti ve parmak aralarındaki pişiklik.
4) Ağız dolusu olmayan kusuntu.
5) Isırılan elma veya ayva gibi sert bir meyve üzerinde yahut kullanılan misvakta görülüp akıcılığı bilinmeyen kan eseri.
6) Oturarak veya namazda iken uyumak.
7) Namazda gülümseme, abdesti de namazı da bozmaz. Ancak yalnız kendisinin işitebileceği derecedeki gülme abdesti değilse de namazı bozar.
8) Ağlamak da abdesti bozmaz.
BOY ABDESTİ (GUSÜL)
Gasl; yıkamak, gusl ve iğtisal; gusletmek, yıkanmak, demektir. Şer’î bir terim olarak; bütün vücudun özel bir şekilde yıkanmasını ifade eder.
#Guslü gerektiren haller:
a) Cünüplük: Cinsî münasebet, ihtilam ve ne şekilde olursa olsun meninin vücûd dışına çıkması boy abdestini gerektirir.
b) Hayız ve nifas (lohusalık): Hayız ve nifas hali sona erince gusül farz olur.
c) Cenazeye gusül abdesti aldırmak: Şehit olmayan veya cünüp bulunmayan müslüman ölünün boy abdesti aldırılması İslâm toplumuna yükletilen kifâî bir farzdır.
#Guslün farzları:
Guslün farzları birer defa ağzı, burnu ve bütün vücudu yıkamak olmak üzere üç tanedir.
a) Ağız ve burnu yıkamak (mazmaza ve istinşak):
b) Bütün vücudun su ile yıkanması:
#Cünüp ve cünüp hükmünde olan için haram olan şeyler:
Cünüp, ay hali gören veya lohusa olan için namaz kılmak, tavaf yapmak, Kur’an-ı Kerim okumak ve mescide girmek de caiz değildir.
TEYEMMÜM
Teyemmüm su bulunmadığı veya bulunup da kullanılamadığı takdirde, temiz olan toprağa sürülen ellerle yüzü ve dirseklere kadar kolları mesh etmektir. Ayrıca bu işin, abdestsizliği gidermek niyetiyle yapılması da gereklidir. Teyemmüm şöyle yapılır: Abdestsiz olan veya gusül yapması gereken kimse, iki elini toprak cinsinden temiz bir şeye bir kere vurup bununla yüzünü mesheder. Sonra iki elini bir daha vurup, bununla da dirseklerine kadar iki elini mesheder. Ve bu işi abdestsizliği gidermek veya namaz kılmak yahut taharetsiz geçerli olmayan başka bir ibadette bulunmak niyetiyle yapar. Bu duruma göre, teyemmümün farzları bir niyet ile iki meshden ibarettir. Teyemmüm; abdestin ve gusül gerektiren durumlarda guslün yerini tutar. Teyemmümün sebepleri şunlardır:
1) Abdest veya gusle yetecek kadar su bulamamak.
2) Suyu kullanmaya gücü yetmemek:
3) Hastalık veya iyileşmenin gecikmesi:
4) Suyun aşırı derecede soğuk olması:
#Teyemmümü Bozan Şeyler:
Aşağıdaki durumlarda teyemmüm abdesti bozulur:
1) Abdest ve guslü bozan her şey teyemmümü de bozar.
2) Teyemmüm etmeyi mübah kılan özrün kaybolması.
3) Suyu görmek veya bir defa bile olsa yeterli miktarda su kullanacak gücü elde etmek teyemmümü bozar.
