Paylaşımlarımdan anlaşılacağı üzere bulmaca hazırlamayı ve bulmaca çözmeyi seviyorum. Eğlenerek öğrenme imkanı sunduğu için derslerimde de mümkün oldukça bulmaca kullanmaya çalışıyorum.
Bulmaca hazırlamak kolay değil tabi ki. Online/bilgisayar üzerinden çözme ya da çıktı alıp çözme durumlarından hangisini kullanacağıma karar verip ona göre hazırlık yapıyorum. Daha önce yazılarımda Eclipse Crossword ve Worksheets programlarından bahsetmiştim. İlerleyen dönemde birkaç bulmaca hazırlama programından daha bahsedeceğim. İnternet üzerinden bulmaca hazırlama yollarını da şurada anlatmıştım.
İşte bulmaca hazırlamak için kullandığım uygulamalardan biri de Crossword Forge adlı programdır. Program bize neler sunuyor?
Diğer programlar gibi çarpraz&kare ve kelime avı türünde bulmacalar hazırlayabiliyorsunuz. Hazırladığınız bulmacaları pdf veya resim formatında kaydedip çıktı alabiliyorsunuz. Bunun yanında çıktı almadan, online/bilgisayar üzerinden çözülebilir bulmacalar hazırlamak da mümkün. Fakat hazırladığı bulmacayı flash player ile hazırlaması, 2021 itibariyle flash playerın kullanımdan kaldırılması sebebiyle online bulmaca hazırlamak mümkün görünmüyor. Eclipse Crossword programına göre tek olumsuz yönü bu. Fakat aldığınız çıktıda programın kullandığınız programın isminin/reklamının çıkmaması sizin için önemliyse, Eclipse Crossword programından üstün tarafı da bu diyebiliriz, reklam yok.
Crossword Forge programın kullanımına gelirsek;
Yazımızın sonunda verdiğim linkten programı indirip kuruyoruz. Daha sonra beraberinde gelen lisans anahtarı ile aktif ediyoruz.
Programı başlattıktan sonra yapmamız gereken ilk şey; “edit” sekmesinden “prefences” bölümüne giriş yapmak ve “Languages” kısmına ulaşmaktır.
- Alphabet: İlk yapmanız gereken bu alfabe sıralamasına kullanmakta olduğumuz Türkçe karakterleri sırasıyla büyük boyutta eklemek olacak.
- Text Direction: Dilimizin yazılış yönü olan soldan sağa seçeneğini görseldeki hâle getirmelisiniz.
- Capitalization: Görseldeki seçeneği seçmek sizleri yabancı kaynaklı platformlarda sıkça başımızı ağrıtan harf uyumsuzluklarından, tıpkı ı harflerinin i harfine dönüşmesi gibi, kurtaracaktır.
- Extract Symbols and Marks: Kullanmak istediğiniz ancak bu sıralamada göremediğiniz işaretleri ekleyebilirsiniz.
- Across ve Down kutucuklarına sırası ile Yatay ve Dikey/Soldan Sağa ve Yukarıdan Aşağıya yazarak bulmacadaki yönlendirmeleri de Türkçeleştirmiş oldunuz.
“Title” sekmesinde başlık ve bilgilendirme kısımlarını düzenleyebilirsiniz.
- Primary: Bulmacanıza eklemek istediğiniz bir başlık varsa buraya yazmalısınız.
- Alignment: Belirlediğiniz başlık ve bilgilendirme yazınızın konumunu belirleyebilirsiniz.
- Secondary: Özellikle öğrencilerine bulmaca hazırlayanlar, yönergesiz etkinlik olmaz. Bilgilendirme paragrafını buraya ekleyebilirsiniz.
- Font&Size&Style: Başlık, yazı, soru, cevap da dâhil olmak üzere bulmacanızdaki tüm yazıları özelleştirmede kullanacağınız bölümdür.
“Clues” sekmesi soru ve cevaplarınızı belirleyeceğiniz bölümdür.
- Clue: Soruları yazacağınız kısımdır.
- Answer: Yazdığınız sorunun cevabını yazacağınız yerdir. Soruyu yazdıktan sonra diğer soruya geçmeden cevabını buraya yazmalısınız.
- Next: Diğer sorularınızı yazmak için tıklamalısınız. Ayrıca ileri doğrultuda diğer sorularınıza da ulaşmanızı sağlar.
- Previous: Önceki soru ve cevaplarınızı görebilir ve değişiklikler yapabilirsiniz.
- First: İlk soru ve cevaba ulaşmanızı sağlar.
- Last: Son soru ve cevaba ulaşmanızı sağlar.
- Show Answers In Preview: Sorularınızın cevaplarını yanındaki köşeli ayraç içerisinde görmenize olanak sağlar.
“Backdrop” sekmesi, sizlere bulmacanızın arka planı ile ilgili özelleştirmeleri belirlemenizi sağlamaktadır.
- No Backdrop: Bulmacanızın arka planı görseldeki beyaz hâle getirir.
- Solid Backdrop: Belirleyeceğiniz rengi doldurma yöntemi ile arka plan yapar.
- Picture Backdrop: Bulmacanızın arka planını seçeceğiniz görsel hâline getirir.
- Scale: Belirlediğiniz görselin konumlandırmasını sağlar.
- Backdrop&Border Color: 2. seçeneği seçmeniz durumunda arka planın rengini ayarlamanıza olanak sağlar.
“Puzzle” sekmesinde bulmacanın türüne karar veriyorsunuz.
- 1. Crossword: Bu seçeneği belirlemenizle birlikte görseldeki çarpraz&kare bulmacayı tasarlamış olursunuz.
- 2. Show clues: Soruların görünüp görünmemesini belirleyebilir, isterseniz soruları sizler yazabilirsiniz.
- Word Search: Görseldeki gibi kelime avı bulmacası oluşturabilirsiniz.
- Scramble words in word bank: Bulunması istenen kelimelerin harflerini karışık olarak verebilirsiniz.
- Allow diagonal words: Bulmacadaki cevapları görseldeki gibi çapraz hâle getirebilirsiniz.
“Advaced” sekmesinde boyut ve son eklemeleri yapabilirsiniz.
- Desired Block Size: Bulmacanızın kutucuk boyutunu ayarlayabilirsiniz.
- Puzzle Width: Bulmacanızın genişliğinin kaç kutucuk olacağını belirleyebilirsiniz.
- Puzzle Height: Bulmacanızın yüksekliğinin kaç kutucuk olacağını belirleyebilirsiniz.
- Make Puzzle: Bulmacanızı bitirmek için tıklamanız gereken tuş. Ayrıca her adımın sonunda tıklayabilir ve farklı kombinasyonları görebilirsiniz.

Bu son adımda bulmacanızı kaydetmenin yollarını göreceksiniz.
- Print: Tıkladığınızda gelen ekrana geçin
- Print Puzzle: Hazırladığınız bulmacanızı soru bazında kaydetmenizi sağlar.
- Print Puzzle(Answer Key): Bulmacanızı cevap anahtarı ile birlikte kaydetmenizi sağlar.
- İsterseniz yazıcınızdan çıktı şeklinde alabilir ya da görseldeki gibi ekstra bir eklenti olarak indirdiğiniz PDF sürücüleri ile kaydedebilirsiniz. Bu tür bir seçenek sizlere PDF formatında kayıt yapmanıza olanak sağlar.
- Eğer kaydetme yolunu seçerseniz sizi, kaydetmek istediğiniz konumu seçebileceğiniz ekrana yönlendirir.
Export bölümünden resim gibi farklı formatlarda çıktı almanız, ayrıca bir pdf oluşturma programı kullanmadan pdf oluşturmanız mümkün.
Kullanımı oldukça kolay bir program. Deneme yanılma yoluyla burada anlatmadığımız değişiklikleri yapabilirsiniz. Fakat en başta unutmamanız gereken işlem, soruları ve cevapları yazdıktan sonra mutlaka kaydedin. Daha sonra kullanmak, düzenlemek istediğinizde her şeyi en baştan yazmak zorunda kalmazsınız.
Programın kullanımını anlatmak için hazırlık yaparken başka bir adreste bunun yapıldığını görünce tekrar uğraşmak istemedim. Bu yazıdaki görseller ve altlarında yer alan anlatım Ahmet Demirci’ye aittir. ŞU ADRESTEN alınmıştır.