Kur’an-ı Kerim’de bazı kelimelerin altında med, kasr, imale, sekte gibi kelimeler(işaretler) vardır. Bu yazımızda kısaca bunları açıklayacağız.
* مد : Hangi harfin altında bulunuyorsa o harf bir elif miktarı uzatılır.
* قصر : Hangi harfin altında bulunuyorsa, o harf uzatılmadan okunur.
* نِ : Vasıl(geçiş) nunu’dur. Sonu tenvinli kelimelerden bir sonraki kelimeye geçişi sağlar. Bu durumda tenvin tek harekeye düşer ve vasıl nun’u esreli olarak okunur. Mesela:
بِغُلَامٍ ا سْمُهُ ==> بِغُلَامِنِسْمُهُ (Meryem 19/7, s. 306)
* س : Kuran’da ص harfiyle yazıldığı halde س gibi ince okunması gereken yerlerde kullanılır. ص harfinin altına yazıldığı yerlerde ص harfi س gibi okunur. Mesela:
وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْصُطُ (Bakara 2/245, s. 40) ayetinde ص harfinin altında س yazmakta olduğu için س gibi okunur.
* اماله (İmâle): Yalnızca Hud 11/41 s. 227’deki مَجْرَاهَا kelimesindeki ra’nın altında bulunur. Burada ra harfi, üstünden esreye doğru meyillendirilerek okunur.
* ادغام (İdğam): Altına yazıldığı kelime, yazıldığı gibi değil de, idgam ile okunur. Yalnızca Hud 11/42 s. 227’de vardır: اِرْكَمَّعَنَا <== اِرْكَبْ مَعَنَا
* تسهيل (Teshîl): Kolaylaştırmak demektir. Birbirini takip eden iki hemzenin altına yazılır. Bu iki hemzeden birincisi yerinden, ikincisi ise, he sesi karıştırılmadan, hemze tam yerine verilmeden, hemze ile elif arasında yumuşak olarak (hafifce hemzeden medde kayar gibi) okunur. Asım kıraatına göre sadece Fussilet 41/44, s. 482’de teshîl vardır ve Kuran’da bu kelimenin altında “teshîl” yazılıdır: ءَأَعْجَمِيٌّ (Fussilet 41/44, s. 482). Burada ne “ê” diyeceğiz, ne de “ee”, ikisinin arasında yumuşak bir sesle okuyacağız.
* اشمام (İşmâm): Sükûndan sonra kelimenin sonunda bulunan ötre harekesine işaret etmek için dudakların ileriye doğru toplamasına işmam denir. İşmam sadece ötrede ve aslı ötre olanda olur. Hükmü: Asım kıraatına göre Yusuf 12/11, s. 237 dışında, vacip değildir ve esas olarak sağırlar için yapılır.
لَا تَأْمَنَّا (Yusuf 12/11, s. 237). Bu kelimenin aslı لَا تَأْمَنُنَا ‘dır. Kuran’da bu kelimenin altında “işmâm” yazar. Burada işmam yapmak herkes için gerekir. (aslında “bize güvenmiyorsun” anlamında olan bu ifadenin, idğamlı/gunelli oluyuştan dolayı “bize güvenme” şeklinde anlaşılmaması için)
Fatiha suresindeki نَسْتَعِينُ örneğinde ise işmam yapmak zorunlu değildir. Kulağı duymayanlar için dudak okuma maksatlı, harfin harekesinin ötre olduğunu gösterme amacıyla yapılabilir.
* تفخيم (Tefhîm): Altına yazıldığı harfin kalın okunması gerektiğini gösterir. Enbiya 21/28, s. 325’deki لِمَنِ ارْتَضَى kelimesinde “irtedâ” kelimesindeki “ra” nın altında vardır. Tecvid kuralına göre ra harfi normalde ince okunması gerekirken burada kalın okunur.
